Een overname van een beursgenoteerde onderneming heeft niet alleen ingrijpende gevolgen voor de aandeelhouders. Ook houders van afgeleide producten, zoals opties, krijgen te maken met een mogelijke afrekening. Een uitleg van de gevolgen voor optiebezitters, met Boskalis als uitgelicht voorbeeld.
Sommige beleggers die opties met intrinsieke en/of tijdswaarde hebben, vrezen dat deze bij een overname opeens waardeloos aflopen en dat zij de betaalde premie kwijt zijn (in het geval van een gekochte calloptie). De VEB ontvangt hier rondom de overname van Boskalis veel vragen over. Geruststellend antwoord voor de beleggers met opties in hun portefeuille: dat is zeker niet het geval.
Voor opties die via beursuitbater Euronext verhandeld worden, zijn er duidelijke regels over de aanpassing of afwikkeling van de opties bij een overname. Er zijn hierbij twee belangrijke momenten: de bekendmaking van het overnamebod en het moment dat het bod gestand wordt gedaan.
Moment 1: bekendmaking
Als eerste is de bekendmaking van een openbaar bod natuurlijk een marktontwikkeling die een grote impact heeft op de waarde van de opties op het betreffende aandeel. Tot het moment van gestanddoening kunnen deze opties nog gewoon worden verhandeld en lopen deze gewoon af op de expiratiedatum.
Moment 2: het bod wordt gestand gedaan
De opties worden pas aangepast of afgewikkeld door Euronext zodra het overnamebod gestand wordt gedaan (daarmee is namelijk duidelijk dat de overname definitief doorgaat). Mocht een bod opeens toch niet gestand worden gedaan, dan blijven de optieseries dus doorlopen tot aan de expiratie.
Vervolgens zijn er twee manieren waarop de afwikkeling van Euronext-opties plaatsvindt. Dat zijn de ratiomethode en de fair-valuemethode. Welke afwikkelmethode Euronext hanteert, hangt af van de vraag of de overnemende partij de overname betaalt met eigen aandelen of in contanten.
Fair-valuemethode
Wanneer een overname in contanten wordt betaald, kunnen de opties niet blijven bestaan en vindt de afwikkeling plaats volgens de fair-valuemethode. Deze methode betreft een geldelijke verrekening en werkt als volgt. Voor iedere optieserie berekent Euronext de fair value-prijs. Dat gebeurt aan de hand van de volgende variabelen: de overnameprijs, volatiliteit, dividend en rente.
De overnameprijs bepaalt de intrinsieke waarde van een optie (het verschil tussen de uitoefenprijs en de overnameprijs) bij deze fair value-afwikkeling. In de periode tot eventuele gestanddoening van het bod, blijft de optie verhandelbaar. De prijs wordt dan bepaald op basis van vraag en aanbod, waarbij de inschattingen van de markt over de kans dat de overname doorgaat, ook een rol spelen.
Bij de berekening van de fair value wordt per serie gekeken naar de uitoefenprijs, de resterende looptijd, het type optie (call of put) en de stijl (Europees of Amerikaans).
Implied volatiliteit
Bij de volatiliteit of beweeglijkheid van het onderliggende aandeel gaat Euronext uit van de gemiddelde implied volatiliteit, op basis van de slotkoersen van de tien dagen voorafgaand aan de bekendmaking van het bod. Deze implied volatiliteit wordt afgeleid uit de optieprijzen. Let wel, het gaat om de periode voorafgaand aan de bekendmaking van het bod, waarin het aandeel doorgaans beweeglijker is dan in de periode daarna.
Een hogere volatiliteit van de onderliggende waarde, zoals een aandeel, maakt het waarschijnlijker dat een optie de uitoefenprijs bereikt en wordt uitgeoefend. Dat maakt beweeglijkheid een belangrijke factor voor de waarde van een optie. Daarmee wordt uit de optieprijzen een impliciete volatiliteit afgeleid voor de periode tot aan de expiratie.
De optieprijzen in de periode tussen de bekendmaking en de gestanddoening van een bod zullen normaal gesproken rond de intrinsieke waarde liggen, omdat de beurskoers rond de biedprijs beweegt. De volatiliteit is vanaf dat moment beperkt. Voor de afwikkeling van de optieseries kan echter, vanwege de hogere volatiliteit in de periode voor de lancering van het bod, een hogere prijs van toepassing zijn.
Dat is vooral voor verkopers (schrijvers) van opties oppassen geblazen. Een optieschrijver kan een bedrag verschuldigd zijn aan de optiekoper, zelfs als de intrinsieke waarde nul is.
De daadwerkelijke afwikkeling vindt namelijk plaats tussen de houders en schrijvers van de opties op het moment van gestanddoening van het bod. Wanneer de betreffende optie nog waarde heeft, moet de belegger die de optie heeft verkocht, zijn tegenpartij - de partij die de optie heeft gekocht - de fair value-waarde uitbetalen.
Euronext maakt na gestanddoening van het bod in een zogeheten notice bekend tegen welke prijs de opties op fair value worden afgewikkeld. Hierna houden deze opties op te bestaan.
| Eerlijk afrekenen bij de afwikkeling van de opties op Boskalis |
|
|
De ratio-methode
Soms is de fair-valuemethode niet de aangewezen methode om opties af te wikkelen. Dat is het geval als de bieder de overname (deels) betaalt met aandelen. Wanneer de overnemende partij de overname voor minder dan 67 procent in cash betaalt, dan vindt een aanpassing plaats aan de optieseries volgens de ratiomethode. Belangrijke voorwaarde is wel dat de aandelen leverbaar zijn, anders gaat de afwikkeling alsnog via de fair-valuemethode.
Bij de ratio-methode vindt geen geldelijke afwikkeling plaats, zoals bij de fair-valuemethode, maar vindt een aanpassing plaats in de opties zelf. Per saldo verandert er eigenlijk heel weinig voor de partij die de betreffende optie heeft gekocht of verkocht. De optieseries krijgen de ‘nieuwe’ aandelen als nieuwe onderliggende waarde, omdat de ‘oude’ aandelen immers zijn overgenomen.
Verder vindt een aanpassing plaats aan de contractgrootte en aan de uitoefenprijs. Per saldo verandert er, puur en alleen door deze aanpassing op het moment van gestanddoening, niets in de totale waarde van de positie.
Vragen?
Zodra het bod gestand is gedaan, publiceert Euronext een mededeling over de definitieve afwikkeling of aanpassing van de optieseries. Het is goed denkbaar dat de bank of broker waar een belegger de opties in portefeuille heeft hierover informatie verstrekt. In het geval van zelfbeleggen (execution only), doen beleggers er verstandig aan de ontwikkelingen in hun portefeuille zelf goed in de gaten te houden.
Heeft u nadere vragen over de gevolgen van een overname voor (optie)beleggers? Leden van de VEB kunnen gratis contact opnemen met de specialisten van de Beleggersservice.